Regie: David Bruckner | Duur: 94 minuten | Taal: Engels | Kijkwijzer: 16 jaar
Met het spannende The Ritual maakte David Bruckner in 2017 zijn regiedebuut. Zijn film is losjes gebaseerd op een cold case, een nooit opgelost misdrijf of ongeluk. Die case gaat terug naar 24 februari 1978, de dag dat vijf vrienden uit het Californische Yuba City in de auto stappen om een dag erna in Sacramento deel te nemen aan een basketbaltoernooi. De mannen, tussen de 24 en 32 jaar oud, zouden echter nooit in Sacramento aankomen. Bijna een halve eeuw later gist men nog altijd naar wat ‘The Yuba County Five’ precies is overkomen.
The Ritual opent ook met vijf vrienden (Phil, Dom, Luke, Hutch en Robert) die in de kroeg plannen smeden voor een gezamenlijke trip. Robert stelt voor om te gaan hiken in Zweden, maar dat plan wordt lauw ontvangen. Toch zien we enkele minuten later Phil, Dom, Luke en Hutch wakker worden in een tent op bergachtige grasvlaktes in Noord-Zweden. Dus toch Zweden. Maar waar is Robert?
Van het kwartet wil vooral Luke (Rafe Spall) niet herinnerd worden aan wat Robert zes maanden voor ‘Zweden’ is overkomen. Het gebeurde immers voor zijn neus en het was nota bene Luke zelf die Robert overhaalde om met hem mee naar binnen te gaan. The Ritual is een boeiende vervlechting van twee verhaallijnen. De vervlechting speelt zich af in de psyche van protagonist Luke, en krijgt vorm via de fraaie, prijswinnende special effects van Nick Allder en Ben White.
Met de openingstitels (het beeld blijft op zwart) horen we een aanzwellend gejuich en de stem van een commentator: er is voetbal op de tv. Het eerste shot (zijaanzicht) is van Luke, die in gedachten verzonken aan de bar staat. Wanneer hij terugloopt naar zijn vrienden, komt hij frontaal in beeld. The Ritual opent met een alledaags tafereel, maar door het sobere, indringende camerawerk en de juiste schnitts grijpt het verhaal je direct bij de kladden. Let op die beide elementen tijdens het beklemmende segment in de slijterij. Wat zou jij doen in de plaats van Luke?
Gedane zaken nemen geen keer. Dat kan pijnlijk zijn, maar balen van iets wat je níét gedaan hebt? Dat doet in het geval van Luke nog meer pijn. Dom (Sam Troughton) is degene die hem daarmee confronteert. Dat doet hij voor het eerst tijdens een korte herdenkingsceremonie voor Robert. Kort hierna begint de ellende pas echt: Dom verstapt zich en moet verder met een pijnlijke knie. Hutch stelt hierop een snellere terugweg naar de lodge voor. Een route dwars door het bos. Gezellig.
Een wegroestend Volkswagenbusje aan de rand van het bewuste bos is geen gunstig omen – ter vergelijking: een flikkerend licht in de slijterij ging ook het onheil vooraf. Tussen het muisstille groen wordt er wel nog een groepsselfie gemaakt en fantaseren de hongerige heren hardop over malse biefstuk, sushi en kebab. Maar dan: pats. Luke (natuurlijk hij weer) ziet het als eerste. De montage van het schelle geluid onder wat hij plots ziet, is spot on. Wie of wat doet zoiets? Duidelijk is dat de prooi niet al te lang dood is, het bloed druipt er nog uit.
Meer en meer dringt het tot hen door dat ze serieus in de shit zitten. De grappen drogen op, ongeloof en vertwijfeling (‘fuck’ dit en ‘fucking’ dat) slaan toe. In de bast van sommige bomen staan vreemde symbolen gekerfd, en in een houten huis treffen ze een relikwie (of artefact) in de vorm van een mens aan. Hekserij? Dwars door een knetterend onweer heen zegt Luke tussen het naaldhout vreemde geluiden te horen. Hutch’ zogenaamde shortcut mondt uit in een spooktocht waarbij ze door de bomen het bos niet meer zien.
Vier uit het lood geslagen backpackers. Van hen zeult Luke de zwaarste bagage met zich mee: die in zijn kop. The Ritual is ook een psychologische thriller waarin Rafe Spall (The Big Short, 2015) overtuigt. Het is Luke aan te zien dat hij weinig geniet van het mannenuitje. Mede doordat hij gebukt gaat onder schuldgevoelens, een zere plek waar zijn plaaggeest Dom terugkerend op drukt. Wat een kleuter is Dom. Zeurderig, kleinzerig. Ook Troughton speelt prima. Ze groeien uit tot elkaars vijanden, Luke en Dom, maar opdat ze het monster in het donkere bos overleven, zijn ze wel op elkaar aangewezen.
Het monster. Of nee, de monsters. Er zijn er twee. De een lijkt op een eland, maar is zo groot en afschrikwekkend dat je die inderdaad niet graag tegen het lijf loopt. Luke grijpt het monster aan om dat andere monster, in zijn kop, het zwijgen op te leggen. Het hoofdnarratief in The Ritual is Luke’s tweede kans; de herkansing die hij krijgt om dit keer wél de strijd aan te gaan. Die grijpt hij met beide handen aan, maar hij wordt daarbij gedwarsboomd door een bizar, sinister ogend bosvolkje. Advies: stel uw kampeervakantie naar Zweden even uit.
The Ritual heeft een wat softe ontknoping, maar is zeer de moeite waard. De Netflixfilm, gebaseerd op de gelijknamige roman van Adam Nevill, betekende ook de hereniging tussen regisseur David Bruckner en componist Ben Lovett. Samen maakten ze twintig jaar lang indiefilms. Voor de soundtrack van The Ritual deed Lovett een beroep op de London Cinematic Orchestra. “I wanted the tragedy that sets the film in motion to follow our characters into the forest,” verklaart Lovett zijn keuze voor toonladders die de haren in je nek doen rijzen. Kijk, luister en huiver.
