Regie: Heinrich Dahms | Duur: 90 minuten | Taal: Japans | Kijkwijzer: 12 jaar
Nee, Japan heeft niet het hoogste zelfmoordcijfer ter wereld. Ondanks dat de Japanse media dit regelmatig beweren en het buitenland dit klakkeloos overneemt. Ja, het cijfer ligt er wel hoog, waarbij dan weer opgemerkt moet worden dat Japan niet in de toptien staat. Het aantal zelfmoorden onder jongeren is er zelfs laag. My Soul Drifts Light Upon a Sea of Trees gaat over het gevecht van mensen met suïcidale neigingen.
Een dag niet gelachen is een dag niet geleefd. Dat klinkt nogal cru in dit verband, maar de woorden van Ittetsu Nemoto raken wel degelijk aan die tegeltjeswijsheid. “We lachen niet omdat we gelukkig zijn, we zijn gelukkig omdat we lachen”, zegt de zenboeddhist in My Soul Drifts Light Upon a Sea of Trees. Maar de drie mensen (twee vrouwen en een man) die de documentaire portretteert is het lachen al lang en breed vergaan.
Nemoto verloor in zijn jeugd drie mensen door zelfmoord, waaronder zijn oom. Het sloeg een krater in zijn wezen en was de aanleiding om een onlinegroep te beginnen voor mensen met zelfmoordgedachten. Het bleek een succes; inmiddels begeleidt hij ‘Hen Die Willen Verdwijnen’ persoonlijk in zijn tempel. Onder hen een vader met een psychische stoornis die zijn kinderen niet meer mag zien. En van de twee vrouwen belandt de een door zware schulden in de seksindustrie, terwijl de ander richting haar dertigste steeds heftiger naar de dood verlangt, zonder echte verklaring.
De drie vertellen openhartig over de tragische gebeurtenissen, veelal een samenloop ervan, die hen deden afglijden. Deden, want Nemoto’s aanpak slaat aan. “Mensen die piekeren of afzien in het leven zijn het contact verloren met wie ze werkelijk zijn. Ze kunnen de weg niet terugvinden naar hun ware zelf, vanuit de sociale zelf die ze voor zichzelf hebben gecreëerd.” Het ego: een soort schijnpersoonlijkheid die in leven wordt geroepen (en helaas ook gehouden) door de kwebbelzieke mind. De crux wordt dus benoemd, maar graag had ik meer geleerd over termen als ‘ego’ en ‘ware zelf’.
Zang, dans en meditatie zijn onderdeel van de holistische werkwijze die Nemoto hanteert, en waarin saamhorigheid een grote rol speelt. Natuurlijk kan iedereen terecht in het ziekenhuis of bij een therapeut. Nemoto: “Maar in plaats daarvan kun je ook verbinding maken als gelijken, op hetzelfde niveau.” Dat kan tijdens een Zen-retraite. My Soul Drifts Light Upon a Sea of Trees verbeeldt niet alleen de menselijke veerkracht, maar is tevens een respectvol betoog om suïcidaal gedrag op meer alternatieve wijze te behandelen.
