Regie: Juho Kuosmanen | Duur: 107 minuten | Taal: Russisch, Fins | Kijkwijzer: 12 jaar
Volgens Michel de Montaigne (1533-1592) impliceert reizen het aannemen van een filosofische levenshouding. De Franse denker zei: “Ik weet waarvoor ik op de vlucht ben, maar niet waarnaar ik op zoek ben.” Laura zal zich herkennen in dat onbestemde gevoel. Waar ze zeker niet naar op zoek is, is een onaangepast figuur dat haar continu op de lippen zit. Maar daar krijgt ze wel mee te maken in Hytti Nro 6 (Compartment No. 6), een roadmovie op ijzeren wielen gebaseerd op de gelijknamige roman van de Finse schrijfster Rosa Liksom.
Een beetje sip omdat ze afscheid heeft moeten nemen van haar lief, stapt Laura (Seidi Haarla) in Moskou op de nachttrein naar Moermansk, in het uiterste noordwesten van Rusland. De Finse interesseert zich voor archeologie en wil in de havenstad petrogliefen (rotsschilderingen) gaan bewonderen. Tot haar schrik moet ze onderweg haar coupé delen met de Russische mijnwerker Ljoha (Yuriy Borisov); niet de meest fijnzinnige reisgenoot die je je kunt wensen.
Hytti Nro 6 is een dieseltrein die ietwat traag op stoom komt. Yuriy Borisov is de ‘machinist’ die de versnelling in gang zet. De kalende gast maakt meteen indruk op Laura, alleen is het niet zo’n goede indruk. Ljoha heeft namelijk te diep in het glaasje gekeken en is daardoor de kluts vrolijk kwijt. Is meteen een van de leukste scènes uit de film. Hij zwemt in de wodka, rookt een sigaret en zet tegelijkertijd zijn tanden in een lekker knapperig worstje. Je ziet en hoort Laura denken: mijn god, heb ik weer. Wisselen van coupé kan ze echter wel schudden. “Alsof je iets te kiezen hebt”, boort de conductrice haar hoop de grond in.
Gelukkig trekt de zuipschuit bij. In de restauratiewagen hebben de twee eenzame zielen voor het eerst iets wat op een dialoog lijkt. Ljoha vraagt Laura namelijk wat ze in Moermansk gaat doen. Petrogliefen? Daar heeft de arme drommel nog nooit van gehoord. Wel is het ijs daarmee definitief gebroken. Hierna reikt Ljoha steeds meer uit naar Laura; hij is de locomotief, zij haakt vooral aan. Eerst met gezonde tegenzin, maar Ljoha’s hele manier van doen is zo ontwapenend dat haar twijfel omtrent zijn bedoelingen afbrokkelt. En daar blijft het niet bij.
Borisovs spel geeft het verhaal, dat niet heel speciaal is, kleur. Hij is overtuigend als een notoire boef met een gevoelige inborst. Overigens vermoed je voortdurend dat er onder die ruwe bolster een blanke pit schuilgaat. Hij kan streng turen door zijn blauwe kijkers, maar je hoeft geen expert te zijn om vast te stellen dat Ljoha een ondeugend kind is dat graag de randjes opzoekt. Beste acteermoment is zijn reactie op Laura’s tekening waarin hij, na goed kijken, zichzelf plots herkent. Heeft ze dat voor míj gedaan?!
Seidi Haarla geeft de film de nodige zachtheid. Haar personage is de Finse actrice met de prachtige gloed op het lijf geschreven: Laura is een dromer met een rijke innerlijke belevingswereld. Ze komt moeilijk los van het bruisende leven dat ze in Moskou had; ze koestert de herinneringen eraan. Het lijntje met die dierbare herinneringen? Haar camera waar “alles van Moskou” op staat, biecht ze in tranen aan Ljoha op. Ja, in tranen, want rara wat gebeurt er met haar camera?
Hytti Nro 6 is Before Sunrise (1995) op z’n Fins, lezen we in The Guardian. De film herinnert aan Lost in Translation (2003), stelt De Morgen. Beide vergelijkingen gaan deels op. Maar hoe warm ook het onderbuikgevoel dat de film van Juho Kuosmanen je bezorgt, een kunstwerk à la Lost in Translation is het absoluut niet. Heeft hij dan de allure van Before Sunrise? Nee, omdat Hytti Nro 6 niet draait om de ontmoeting via het gesprek. De goddelijke vonk tussen Jesse en Céline, resulterend in de meest fraai kronkelende dialogen, maakt Before Sunrise tot een fantastisch lofdicht op de liefde.
Slieren door het romantische Wenen, een fles rode wijn scoren en een droomnacht in een park doorbrengen. Zo ging het in Before Sunrise. Een iets andere invulling in Hytti Nro 6: liters wodka, worst, augurken en tabak. En daarbij ga je echt niet voor de lol in een Russische rammelbak naar het zwaar industriële Moermansk. Zeker niet in de winter. Het “schijtgat” ligt boven de Noordpoolcirkel, niet de beste plek voor een fraaie ‘sunrise’. Alles is er grijs, grauw en groezelig. In het kwadraat. Anderzijds: leren Ljoha en Laura ons niet dat de bestemming van de reis minder belangrijk is dan de reis zelf?
