Regie: Tamara Kotevska & Ljubomir Stefanov | Duur: 86 minuten | Taal: Turks, Macedonisch, Servo-Kroatisch | Kijkwijzer: 12 jaar
Al zingend brengt Hatidze een rituele groet aan het bezige volkje waar het in Honeyland om draait. Ze heeft een huid van leer, draagt een bruinachtige jurk en een geel hemd. Waarmee ze praktisch dezelfde kleuren heeft als de gevleugelde beestjes die haar zo lief zijn. En die liefde is wederzijds. Honeyland, van Tamara Kotevska en Ljubomir Stefanov, was afgelopen jaar de absolute smaakmaker op filmfestivals over de hele wereld en sleepte liefst 30 prijzen in de wacht.
Het openingsshot is prachtig, in zekere zin illustratief voor het pad der afzondering dat Hatidze bewandelt in Honeyland. Met haar zieke moeder Nazife woont ze in een stenen huisje in het bergachtige Noord-Macedonië. Ze leeft van (en voor) de wilde bijen die ze met veel zorg en op traditionele wijze teelt. Hun honing verkoopt ze op marktjes op een paar uur loopafstand. Het is Hatidze’s enige bron van inkomsten, en die komt in het gedrang wanneer op zekere dag de luidruchtige familie Sam arriveert: vader, moeder en zeven kinderen. Plus een kudde koeien.
Honeyland is het verbluffende product van drie jaar lang filmen in de woestenij van Noord-Macedonië. Tamara Kotevska en Ljubomir Stefanov keerden terug met ruim 400 uur aan beeldmateriaal. Subliem camerawerk en de (meestentijds) natuurlijke belichting waarbij werd gefilmd, vormen het refrein van een stuk poëzie waarbij je je vingers aflikt. De twee heren verantwoordelijk voor de beeldenpracht in Honeyland zijn Fejmi Daut en Samir Ljuma, op het Sundance filmfestival onderscheiden met de ‘Cinemtography Award’.
Nectar voor de ziel, doch met een ietwat bittere afdronk. De makers van Honeyland mengen namelijk een waarschuwing door hun visuele godendrank. Ze doen dat bij monde van Hatidze zelf, die de essentie van de film verwoordt: “De ene helft voor mij, de andere helft voor jullie.” Een erecode die Hatidze consequent naleeft, uit respect voor haar bijen. Tevens uit dankbaarheid voor Moeder Natuur. De Sams daarentegen gedragen zich als een olifant in de porseleinkast, en lappen Hatidze’s regel van eerlijk zullen we alles delen opzichtig aan hun laars.
Je één voelen met wie je liefhebt. Dat is bijenvrouw Hatidze Muratova aan te zien. Ze is even zuiver als de honing die ze oogst. Ze leeft niet alleen ín de natuur, ze leeft mét de natuur. Honeyland is de schitterende verbeelding van een stokoud ambacht. En bovendien schudt de documentaire je wakker. Omdat hij herinnert aan een waarde die in onze oververhitte consumptiemaatschappij regelmatig wordt vergeten: samsam doen en tevreden zijn met genoeg.
