Regie: David Wnendt | Duur: 116 minuten | Taal: Duits | Kijkwijzer: 12 jaar
In de paniek rondom de vluchtelingenproblematiek staan goddank intellectuelen op die de kwestie genuanceerd benaderen. Adolf Hitler is er zo een. Wat, Hitler? Ja, want na zeventig jaar stilte doet snorremans weer van zich spreken. In Er ist wieder da, een gewaagde en vlijmscherpe komedie naar de gelijknamige roman van de Duitse schrijver en journalist Timur Vermes.
In de film ontwaakt de voor dood aangenomen Führer (Oliver Masucci) midden in een Berlijnse woonwijk. Amper bijgekomen stelt hij vast dat de oorlog voorbij is en Duitsland een multiculturele samenleving is geworden. Zijn miraculeuze rentree is een geschenk voor Fabian Sawatzki (Fabian Busch). De goedzak wil zijn vastgelopen televisiecarrière nieuw leven inblazen en doet Hitler hiertoe het voorstel om samen op tournee door het moderne Duitsland te gaan. Aldus geschiedt. En wat blijkt? “De stille woede en ontevredenheid van het volk deden me denken aan 1930”, zo concludeert Hitler.
Hij dwingt respect en gezag af, de schijnbaar charmante Führer die Masucci beangstigend goed vertolkt. Door naar mensen te luisteren, hen te bevragen en hun geduldig zijn ideologie uit te leggen. Zijn rijzige gestalte, onverstoorbare mimiek en loepzuivere dictie van het Beiers werken daarbij betoverend. Met aan schaamte grenzende verbazing neem je kennis van de sympathie die de als Hitler uitgedoste acteur oogst. Eerst wordt hij voor een briljant komiek aangezien, maar omdat hij de vinger feilloos op de maatschappelijke wonden legt, wint hij pijlsnel aan populariteit. Hij verschijnt in diverse tv-shows, is hot op YouTube en schrijft een boek dat gretig aftrek vindt. Sawatzki echter, een van de weinigen in de film met een geweten, roept Hitler uiteindelijk een halt toe. Te laat? Het antwoord is verrassend en diepzinnig tegelijk.
Er ist wieder da houdt je nadrukkelijk een spiegel voor. En roept vele vragen op. Werkt de mix van feit en fictie niet vertroebelend? Is het wel gepast te lachen om iemand die verantwoordelijk is voor miljoenen doden? Hoe je Wnendts film ook moet interpreteren, de boodschap erin is zonneklaar: als we willen voorkomen dat de geschiedenis zich herhaalt, dan is de mens(heid) niet gebaat bij stereotiep zondebokgedrag.
