Regie: Belgin Inal | Duur: 99 minuten | Taal: Nederlands | Kijkwijzer: AL

Tijdens COVID-19 The System moet ik denken aan wat Mark Twain ooit zei: “How easy it is to make people believe a lie and how hard it is to undo that work again!” “Hoezo, denk jij dat het virus een leugen is?” vroeg iemand mij laatst in dit verband. Nee, ik ben geen virusontkenner. COVID-19 bestaat en sommige mensen worden er inderdaad erg ziek van. En ja, het kan dodelijk zijn. Maar het overgrote deel van de bevolking wordt gelukkig niet tot nauwelijks getroffen. Hamvraag is dus of de maatregelen om het virus “uit te roeien” wel proportioneel zijn. En gaat het de autoriteiten om louter de volksgezondheid of zijn er andere belangen in het spel?

Over die kwesties gaat de documentaire COVID-19 The System van Belgin Inal en Nico Sloot. Journaliste en filmmaakster Inal verdiende tussen 1992 en 2018 haar sporen bij de VPRO en is de creative director van het nieuwe documentairefestival DocsFair, waar alleen films vertoond worden die door de organisatoren zelf zijn gemaakt. Sloot is internationaal ondernemer en vader van drie kinderen. Van meet af aan beet hij zich vast in de coronacrisis. “Wat gebéúrt hier allemaal?” vraagt hij zich na de eerste persconferentie van Rutte af. Tussen maart en september 2020 besteedt hij zelf zo’n duizend uur aan research.

Gedegen werk, is mijn mening als onafhankelijk filmrecensent na het zien van COVID-19 The System. Maar hoe komt het dan dat de mainstreammedia (MSM) er niets van willen weten? Waarom weigert de NPO de documentaire te programmeren? Hoe kan het dat ik geen enkele recensie lees in de krant? Is het omdat de MSM in de ban zijn van het Pieter Klok-virus? Pieter Klok, hoofdredacteur van de Volkskrant, refererend aan de rol van de media ten aanzien van de door de politiek uitgestippelde koers: “Als de angst echt zo groot is, moeten we proberen om zoveel mogelijk met één mond te praten.” I beg your f*cking pardon?

Ten eerste: de MSM jagen de bevolking de stuipen op het lijf als het gaat om corona. Lawines aan fearporn, dag in dag uit. Dus die angst, meneer Klok, komt voor 99% op het conto van onder andere de Volkskrant. Waarom de mensen zo bang maken terwijl het gevaar zeer beperkt is? De Infection Fatality Rate van COVID-19 is 0,23% (beneden de 70 jaar zelfs 0,05%) en dit cijfer is dalende. 0,23 procent is vergelijkbaar met een stevige seizoensgriep. Ten tweede: is het niet de taak van de MSM om, juist in tijden van crisis, de overheid kritisch aan de tand te voelen? Waarom gedragen kranten als de uwe zich als schoothondjes van het establishment? De media behoren te doen wat je ook van ons parlement zou mogen verwachten, namelijk de macht controleren. Beide instrumenten zakken echter hopeloos door het ijs. Dus beste Pieter: wees met jouw Volkskrant de zeef, in plaats van een ordinair doorgeefluik.

Het journalistieke gepruts, en dan vooral de eenzijdigheid van de berichtgeving, is gênant. Des te gênanter als je, zoals Sloot, vaststelt dat een vooraanstaand instituut als het RIVM (het kompas van de politieke koers) ook nog eens halve waarheden en leugens verspreidt. Er zijn hiervoor legio aanwijzingen, maar COVID-19 The System komt niet met de echt harde bewijzen. Jammer. Waaruit blijkt dat er geklooid wordt met wetenschappelijke data? Of dat die verkeerd worden geïnterpreteerd? Ik mis een type Maurice de Hond in de film. Zijn berg aan data had de woorden van Evelien Peeters kunnen staven. De interniste zegt het beleid moreel niet meer te kunnen verdedigen. Peeters: “Ik vind dat we in één groot gedragsexperiment zitten.” Daar ben ik het mee eens, alleen al vanwege de mondkapjesplicht. Maar over die ridicule strafuitrusting, dat denigrerende ‘uithangbord’ van het staatsexperiment, wordt in de docu met geen woord gerept. En ook de PCR-test, die strenge verkeersagent op een eenrichtingsweg, komt helaas niet ter sprake.

Voor wie fungeren wij gewone burgers nou eigenlijk als proefkonijn? Ex-huisarts en epidemioloog Dick Bijl, auteur van Het Pillenprobleem, doet een boekje open over de macht van de farmaceutische industrie. Over de hoge rendementen die zij behaalt op een breed scala aan producten. U weet wel, van die onuitspreekbare medicijnnamen. Het is een miljardenbranche met de (volks)gezondheid als verdienmodel. Dat is misdadig als je bedenkt dat er steeds meer aanwijzingen zijn dat juist medicijnen een rol spelen bij – I beg your f*cking pardon? – de dalende levensverwachting in de VS en de stagnerende levensverwachting in de Europese Unie. De politiek? Die ontbeert de expertise, waardoor Big Pharma geen strobreed in de weg wordt gelegd.

Sterker nog, feitelijk leest Big Pharma de politiek de les. Zegt de naam Feike Sijbesma u nog iets? De voormalig coronagezant (in september 2020 trad hij terug) en tevens oud-directeur van chemiereus DSM kreeg van minister Hugo De Jonge de opdracht om alle mogelijke aanbieders van vaccins in kaart te brengen. Eind juni vorig jaar kon men bij AstraZeneca dan de champagne ontkurken: De Jonge zette zijn krabbel onder een uiterst lucratief contract met de vaccinmaker. Met onder andere Duitsland werd ingetekend op de aankoop van een product dat – ook zoiets – nog niet eens was ontwikkeld. O ja, de president van AstraZeneca Duitsland? Ene Hans Sijbesma, de broer van. I beg your f*cking pardon? Ja, ik begrijp wel dat Feike Sijbesma niet in beeld wil in COVID-19 The System.

Het moge duidelijk zijn: het gaat om zoveel meer dan louter de volksgezondheid. Dat bevestigen ook econoom Ad Broere en hoogleraar strategisch leiderschap Bob de Wit. Zij zoomen in op het woord system in de titel van de film, op de wérkelijke crisis waar COVID-19 slechts een symptoom van is. Die crisis betreft ons financieel stelsel dat van oudsher berust op hebzucht. We worden gegijzeld door een relatief kleine, maar exorbitant rijke elite die een schuldeneconomie in stand houdt; een parasitair systeem waar Jan Modaal steeds heviger onder kreunt. We moeten ervan af, maar helpen cynisch genoeg (stockholmsyndroom!) de oppermachtige corporate states hun logge systeem te verankeren. De hierdoor groeiende kloof tussen rijk en arm, zo voorspelt De Wit, triggert logischerwijs een moderne heruitgave van de bestorming van de Bastille.

Het slotwoord in COVID-19 The System is aan Sloot. Zijn conclusie: we hebben te maken met een ‘syndemie’. Volgens Wikipedia een “verzameling van twee of meer gelijktijdige of opeenvolgende epidemieën of ziekteclusters in een populatie (…) die de (…) ziektelast verergeren.” Klinkt plausibel, gezien de gemiddelde leeftijd (82) van de coronadoden in Nederland. Dus de kwetsbaren goed beschermen? Jazeker! Maar rücksichtslos de rem op de samenleving zetten op advies van alleen virologen? Nee! Dat is beleid gebaseerd op een kokervisie, en daarmee onverantwoord. Gezondheid is toch veel meer dan álles doen om maar niet ziek te worden? Ben ik een dwarsdenker? Een complotgekkie? Nee, eerder een compleetdenker die niet meegaat in leugens. Want eenmaal aangebracht hebben die de vervelende eigenschap hardnekkig te kleven. Mark Twain zag dat juist.